"Κανείς δεν παραδίνεται..."

 
(από ένα Ζαπατιστικό Ημερολόγιο)

Στην Επιτροπή* συζητάμε όλο το απόγευμα.  Ψάχνουμε πώς είναι η λέξη "παραδίνομαι" στις ιθαγενικές γλώσσες και δεν το βρίσκουμε.  Δεν το βρίσκουμε στα τσοτσίλ, ούτε στα τσελτάλ κανείς δεν θυμάται να υπάρχει αυτή η λέξη στα τοχολομπάλ ή στα τσολ**.  Για πολλές ώρες ψάχνουν τις αντίστοιχες λέξεις.  Έξω βρέχει και ένα σύννεφο έρχεται να ξαποστάσει μαζί μας.  Ο γέρο - Αντόνιο*** περιμένει να σωπάσουν όλοι και να απομείνει μονάχα ο ήχος της βροχής πάνω στη στέγη από λαμαρίνα.

Ο γερο - Αντόνιο με πλησιάζει σιωπηλά,και μου λέει στο αυτί: "Αυτή η λέξη δεν υπάρχει στην αληθινή γλώσσα, γι' αυτό οι δικοί μας ποτέ δεν παραδίδονται, καλύτερα να πεθάνουν, γιατί οι νεκροί μας προστάζουν οι λέξεις που δεν έχουν ζωή να μην ζουν".  Έπειτα πάει προς τη φωτιά για να τρομάξει τον φόβο και το κρύο.  Το διηγούμαι στην Άννα Μαρία, αυτή με κοιτάει τρυφερά και μου θυμίζει ότι ο γερο - Αντόνιο είναι νεκρός....

Η αβεβαιότητα των τελευταίων ωρών του περασμένου Δεκέμβρη επαναλαμβάνεται****.
Κάνει κρύο, οι σκοποί αλλάζουν με ένα σύνθημα από μουρμουρητό.  Νερό και λάσπη τα σβήνουν όλα, οι άνθρωποι μουρμουρίζουν και η βροχή φωνάζει.  Κάποιος ζητάει ένα τσιγάρο. το σπίρτο που ανάβει φωτίζει το πρόσωπο της στρατιωτίνας στη σκοπιά...μια στιγμή μονάχα... αρκετή όμως για να δεις ότι χαμογελάει... Κάποιος έρχεται, με το καπέλο και το ντουφέκι να στάζουν νερό.  "Έχει καφέ", ενημερώνει.  Όπως συνηθίζεται σε αυτά τα μέρη, κάνουμε ψηφοφορία για να αποφασίσουμε αν θα πιούμε καφέ ή αν θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε τη λέξη "παραδίνομαι" στην αληθινή γλώσσα.

Κερδίζει παμψηφεί ο καφές.

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΙΝΕΤΑΙ...
Θα μείνουμε μόνοι;

*Παράνομη Ιθαγενική Επαναστατική Επιτροπή - Γενική Διοίκηση του Εθνοαπελευθερωτικού Ζαπατιστικού Στρατού

**Tzotzil, Tzeltal, Tojolabal, Chol, ιθαγενικές γλώσσες που μιλούν οι αντίστοιχοι ιθαγενείς λαοί Μάγιας που ζουν στην Τσιάπας.

***Ο γέρο - Αντόνιο, ιθαγενής Μάγια που πέθανε το 1994, ήταν μία από τις γέφυρες ανάμεσα στις ιθαγενικές κοινότητες και τους αντάρτες.

****Αναφέρεται στις προετοιμασίες του Δεκεμβρίου του 1993, πριν την εξέγερση της 1ης Ιανουαρίου 1994